هنوز آلیس ...

من دیروز های خود را از دست می دهم. من دیروز و دیروزهای دیگر را به خاطر نمی آورم.‌ من برای این که کدام دیروزها را به خاطر بسپارم و کدام را از حافظه ام حذف کنم هیچ اختیاری ندارم. با این بیماری نمی توان معامله کرد. نمی توانم بگویم اسامی روسای جمهوری آمریکا را از حافظه ام بگیر و اجازه بده اسم فرزندانم را به خاطر داشته باشم. نمی توانم بگویم اسامی مراکز ایالت ها را از من بگیر و اجازه بده خاطره هایم را از همسرم داشته باشم.
خیلی وقت ها از فردا وحشت دارم. نکند فردا بیدار شوم و ندانم همسرم کیست؟ نکند فردا بیدار شوم و ندانم کجا هستم؟ نکند فردا بیدار شوم، خودم را در آینه نگاه کنم و ندانم کسی که در آن می بینم کیست؟
...

آرزو کرد کاش به سرطان مبتلا شده بود. به یک چشم به هم زدن حاضر بود آلزایمر را با سرطان عوض کند. از خودش خجالت کشید که چنین آرزویی کرده است. بی تردید معامله بی فایده ای بود. اما به خودش اجازه خیالبافی داد. اگر سرطان داشت به بیماریی مبتلا شده بود که به او امکان مبارزه هم می داد. می توانست زیر تیغ جراحی برود، می توانست پرتو درمانی یا شیمی درمانی را امتحان کند. احتمال داشت که موفق شود. در مبارزه با سرطان، خانواده و دوستانش در هاروارد پشتش بودند و مبارزه او را تحسین می کردند. حتی اگر در این مبارزه شکست می خورد، می توانست هوشیارانه در چشم های آن ها نگاه کند و بگوید خداحافظ.
بیماری آلزایمر جانور کاملاً متفاوتی بود. با هیچ سلاحی نمی شد آن را از پای درآورد. خوردن قرص های اریسپت و نمدا مثل تلاش برای خاموش کردن یک آتش بزرگ با تفنگ های آب پاش بچه ها بود.
گرچه پیامدهای درمان سرطان، سر بی مو از شیمی درمانی یا پوست سوخته از پرتودرمانی، نشانه شهامت و امید است، حافظه تضعیف شده و ضعف قدرت کلام در آلیس نشانه بی مغزی و از دست رفتن شعورش بود. کسانی که سرطان داشتند، می توانستند امیدوار باشند که اطرافیان از آن ها حمایت کنند. آلیس پیش بینی می کرد که طرد شود. حتی خوش نیت ترین و تحصیل کرده ترین افراد سعی می کردند که از کسانی که مغزی معیوب دارند فاصله بگیرند. آلیس نمی خواست کسی باشد که مردم از او گریزانند یا می ترسند.
...

سلامت یک یاخته عصبی بستگی دارد به توانایی آن در ارتباط گیری با دیگر یاخته های عصبی. تحقیقات نشان داده است که محرک های الکتریکی و شیمیایی، چه آن هایی که از یک یاخته عصبی می رسد، چه آن هایی که به یاخته هدف مربوط است، فرایندهای حیاتی سلولی را تقویت می کنند. یاخته های عصبی که نمی توانند به طور موثر با یکدیگر در تماس باشند فاسد می شوند. یاخته عصبی تنها می میرد.
...

آلیس می خواست فرزند آنا را در آغوش بگیرد. می خواست نوه اش را در آغوش بگیرد و بداند که او نوه خودش است. می خواست لیدیا را در حال بازی ببیند و به او افتخار کند. می خواست تام عاشق شود. می خواست همه کتاب هایی را که تا به حال فرصت خواندنشان را پیدا نکرده، بخواند.
...

دوست داشت یاد پروانه ها بیفتد. به خاطر آورد شش یا هفت ساله بود که در حیاط خانه شنید پروانه ها فقط چند روز عمر می کنند. برای آن ها گریه کرد. مادرش او را تسلی داد و گفت برای پروانه ها ناراحت نباشد. گفت کوتاه بودن زندگی پروانه ها به این معنی نیست که آن ها زندگی بوی دارند. مادرش، در حالی که زیر آفتاب گرم کنار او به تماشای پرواز پروانه ها روی گل های مروارید نشسته بود به او گفت، ببین، زندگی شون خیلی زیباست. آلیس خوشحال بود که هنوز آن روز و حرف های مادرش را به خاطر دارد.
...

- مامان من نگرانتم.
آلیس به لیدیا نگاه کرد. به تک تک اعضای صورتش و به همه صورتش. جزء جزء صورتش را می شناخت، همان طور که انسان خانه ای را که در آن بزرگ شده می شناسد، صدای پدر و مادرش را می شناسد، خط های دست خودش را می شناسد، به طور غریزی، بدون هیچ تلاش یا تصمیم آگاهانه ای. اما عجیب این بود که لیدیا را، در کلیت خود، به سختی می شناخت.
آلیس گفت: تو چقدر زیبایی، چقدر وحشت دارم از این که نگاهت کنم و نشناسمو، ندونم تو کی هستی؟
- فکر می کنم حتی اگر روزی ندونی من کی هستم، باز هم می دونی که دوستت دارم.
- اگه نگاهت کنم و ندونم تو دخترمی و ندونم که دوستم داری آن وقت چی؟
-اون وقت من بهت می گم که دوستت دارم و تو هم حرفم رو قبول می کنی.

اما آیا من هم همیشه او را دوست خواهم داشت؟ عشق و محبت من به او در سرم و یا در قلبم باقی می ماند؟
دانشمند درون آلیس به او می گفت عواطف نتیجه فعل و انفعال های پیچیده جریان های مغزی است، جریان هایی که اکنون در مغز او با مشکل رو به رو بود و امیدی هم به پیروزی اش نمی رفت. اما مادر درون آلیس به او می گفت عشق او به دخترش از تعرض بیماری مصون می ماند، چرا که این عشق در قلبش خانه کرده است.
...

من یک همسرم، یک مادرم، یک دوستم. من هنوز احساس دارم. در این روابطی که دارم، هنوز ارزش دوست داشتن، دوست داشته شدن و لذت بردن را می دانم. مغزم دیگر خوب کار نمی کند، اما گوشم بدون قید و شرط آماده شنیدن است. شانه ام برای کسانی که می خواهند سر بر آن بگذارند و گریه کنند، آماده است، و بازوهایم برای در آغوش گرفتن دیگران گشوده است.
...

دیروز من ناپدید شده و فردایم نامطمئن است. پس من برای چه زندگی می کنم؟ برای هر روز. من در لحظه زندگی می کنم. فراموش کردن من در آینده به این معنا نیست که من هر لحظه امروز را زندگی نکردم. من امروز را فراموش می کنم، اما این بدان معنا نیست که امروز مهم نیست.
...

نشانه های بیماری آلزایمر بعد از سال های باروری بروز می کرد، پس از آن که ژن معیوب، بی رحمانه به نسل بعدی منتقل شده بود. اگر می دانست که حامل این ژن است، و چنین سرنوشتی در انتظارش است، آیا باز هم بچه دار می شد؟ البته حالا نمی توانست زندگی بدون آنا، تام و لیدیا را مجسم کند. اما آیا قبل از این که بچه داشته باشد، قبل از تجربه کردن عشق مادرانه ای که پیش تر برایش غیرقابل تصور بود و با آمدن بچه ها در قلب او ریشه دواند، می توانست به راحتی تصمیم بگیرد که بهتر است بچه دار نشود؟

+++

عنوان:هنوز آلیس...

نویسنده:لیزا جنووا

مترجم:شهین احمدی

ناشر:معین

شماره صفحه: 318 ص.

شمارگان: 770 نسخه

موضوع:داستان های آمریکایی- قرن 21 م.

قیمت: 120000 ریال