نوجوانی ابدی و نبوغ خلاقانه

تکبر ناشی از این طرز فکر، مبتنی بر احساس ِ نادرست برتر بودن، و همزمان ناشی از عقده ی حقارت است. این افراد برای پیدا کردن یک شغل مناسب معمولاً با دشواری بسیار رو به رو هستند، زیرا هر چه به آنها پیشنهاد شود، هرگز آن چیز کاملاً مناسب نیست، هرگز آن چیزی نیست که آنها دقیقاً تصور می کردند. همیشه عیب و ایرادی در آن هست. آن زن هم هرگز زنی کاملاً درست و مناسب نیست؛ او دوست نازنینی است، اما ... همیشه یک " اما " وجود دارد که درست قبل از ازدواج یا قبل از هر تعهد دیگری قرار می گیرد.

تمام این مسائل به نوعی روان رنجوری منجر می شود که تحت عنوان " زندگی موقت" توصیف شده است. یا به عبارت بهتر، سخن بر سر طرز فکری عجیب و غریب است، یا به عبارت بهتر، سخن بر سر وهم و خیالی است مبنی بر اینکه زمانی در آینده، آن چیز واقعاً درست و مناسب پیدایش می شود؛ به عنوان مثال، روزی آن مناسب خواهد آمد، یا آن چیزی که واقعاً دلخواه اوست سرانجام برآورده خواهد شد. در واقع این رفتار به این معناست که شخص از لحاظ درونی از سپردن خویش به لحظه ی حال، مدام امتناع می کند. این امر ممکن است از لحاظ آسیب شناسی تا حد جنون خودبزرگ بینی پیش برود.

ردپایی از این را می توان در این تفکر دید: " هنوز وقتش نرسیده است." او به شدت از این می ترسد که به چیزی تعهد دهد و پایبند شود، از این می ترسد که به طور تام و تمام درگیر زمان و مکان شود، و همان موجود انسانی باشد که هست. همواره این نگرانی وجود دارد که در موقعیتی گیر بیفتد که نتواند از آن بگریزد. بنابراین هر موقعیت ِ لحظه ای برای او به مثابه جهنم است.

( صفحه 31 و 32)

نوجوانان ابدی به آن دسته از ورزش هایی که مستلزم شکیبایی و آموزش های بلند مدت است، علاقه ای ندارند، زیرا نوجوان ابدی به معنای منفی کلمه، ذاتاً ناشکیبا ست.

( صفحه 34)

نوجوانان ابدی معمولاً همصحبتانی بسیار دلنشین هستند، زیرا تعریف کردن موضوع های جالب توجه و نشاط آور، شنوندگان را سرحال می آورند. آنها سوال های عمیق و غیرمتعارفی مطرح می کنند که مستقیماً حقیقت را نشانه می گیرد، و همواره در پی دیانتی ناب هستند، چیزی که در واقع مختص مرحله ی پس از نوجوانی است. در مورد نوجوان ابدی این ویژگی ها تا مرحله ی میانسالی، و گاه حتی فراتر از آن، ادامه می یابد.

لیکن نوع دیگری از نوجوان ابدی وجود دارد که نه گیرایی و جذابیت این سنخ را از خود نشان می دهد، و نه می گذارد درخشش و شفافیت کهن الگوی نوجوان الهی تجلی یابد. چنین فردی بالعکس، مدام در گیجی و منگی خواب آلود سیر می کند، که باز هم از ویژگی های بارز نوجوانان است. این مسئله را می توان در مردان جوانی مشاهده کرد که خمار و خواب آلود هستند؛ بی انضباط اند و در گوشه و کنار ولو شده اند و پای خود را دراز کرده اند؛ افکار درهم و برهم و بی هدفی در سرشان می چرخد، به طوری که گاهی آدم دلش می خواهد یک سطل آب سرد روی سرشان بریزد. ولی این گیجی و منگی فقط صورت ظاهری آنهاست؛ چنانچه بتوان به درون آنها نفوذ کرد، در پس این صورت ظاهر با یک زندگی تخیلی بسیار غنی رو به رو می شویم.

( صفحه 35)

چه دارو و درمانی برای این عارضه وجود دارد؟ یونگ از کار به عنوان راه علاج نام می برد، لیک درنگ می کند و از خود می پرسد: " آیا واقعاً به همین سادگی است؟ آیا این تنها راه علاج است؟ " و البته " کار" واژه ی ناخوشایندی است که هیچ نوجوان ابدی مایل به شنیدنش نیست، و یونگ به این نتیجه می رسد که پاسخ درست، کاراست. تجربه ی من هم بر این دلالت دارد که به وسیله ی کار می تواند خود را از این روان رنجوری کودکانه بیرون بکشد. البته نباید در مورد این مسئله دچار سوء تفاهم شویم، زیرا نوجوان ابدی می تواند کار کند مشروط به اینکه آن کار برای او جذاب و گیرا باشد و شور و شوق او را برانگیزد. در این حالت او می تواند بیست و چهار ساعت - یا حتی بیشتر- بی وقفه کار کند، تا زمانی که از حال برود و توش و توانی در او نماند. اما آنچه اونمی تواند انجام دهد این است که در یک صبح ملال آور ِ بارانی، برای رفتن سر یک کار کسالت بار، به زحمت و با اکراه از جا بلند شود. نوجوان ابدی از پس چنین کاری برنمی آید و هرگونه بهانه ای می تراشد تا از زیر کار شانه خالی کند. دیر یا زود روند تحلیل روانکاوی نوجوان ابدی همواره با همین مشکل برخورد می کند. فقط اگر من یا ایگوی او به قدر کافی قوی و مستحکم باشد، قادر خواهد بود از پس این امر برآید و امکان یابد سر ِ کار دوام آورد.

( صفحه 37)

او ( سنت-اگزوپری) چسبیدن به زمین، سازگاری اجتماعی، پیروی از اصول و قواعد زمینی، پذیرش پیوندهای از روی عشق و امثالهم را می ستاید، ولی واقعاً به آن پایبند نیست. او با بردن تمامی این دنیای واقعی به درون دنیای تخیلی خویش، صرفاً به طور ذهنی آن را جذب و درون سازی می کند. این حقه ای است که بسیاری از نوجوانان ابدی آن را به کار می برند: وقتی متوجه می شوند قرار است خود را با زندگی واقعی سازگار کنند، این برای شان همچو پنداری است در ذهن، که می کوشند به جای زندگی واقعی، در تخیل به آن تحقق بخشند. این مفهوم صرفاً در فکر و در سطحی فلسفی تحقق می یابد، نه در سطح عمل. چنین به نظر می رسد که همه چیز را خوب فهمیده اند و برخورد درستی دارند، انگار می دانند چه چیزی مهم و درست است. ولی طبق آن عمل نمی کنند. اگر شما آثار سنت- اگزوپری را بخوانید، ممکن است با من مخالفت کنید و بگویید او به هیچ وجه در سلک نوجوانان ابدی نیست: شیخ را در کتابارگدر نظر بگیرید، مردی پخته که مسئولیت روی زمین را به عهده گرفته است؛ نگاهی به روئیره در رمان پروازشبانهبیندازید: او نوجوان ابدی نیست، بلکه مردی است رشد یافته، نه پسر بچه ای اسیر عقده ی مادر. در تصورات سنت- اگزوپری همه ی اینها موجود است، ولی خود او، نه شیخ را زندگی کرده است و نه روئیره را. او صرفاً آنها را در خیال خود ساخته و پرداخته است، و اندیشه ی مردی رشد یافته که پایش روی زمین باشد، فقط در تخیلات او وجود داشته است؛ تخیلاتی که او هرگز آن را زندگی نکرده است. به گمان من، این پیچیده ترین مسئله در این پیکربندی روان رنوجورانه است. نوجوان ابدی همواره تمایل دارد به هر چیزی که ممکن است برای او درست باشد، چنگ اندازد، و سپس آن را به دنیای نظری- تخیلی خود بکشاند. او نمی تواند از مرز تخیل عبور کند و به عمل دست زند.

( صفحه 100)

تنبلی یکی از نشانه های ویژه ی نوجوانی ابدی است. ولی اگزوپری و گوته به سختی کار می کردند. در این مورد گفتنی است که: نوجوان ابدی باید یاد بگیرد به کاری که دوست ندارد، ادامه دهد، به جای اینکه فقط به کاری بپردازد که به آن اشتیاق وافر دارد، زیرا هر کسی می تواند این را انجام دهد.

کاری که نوجوان ابدی را شفا می دهد، کاری است که او را وادارد برای یک شغل ملال آور، پی در پی و مدام، حتی در یک صبح دلگیر، با نیروی اراده ای ناب از بستر برخیزد.

گویا روسو درباره ی خودش گفته است که بزرگ ترین ایراد در شخصیتش تنبلی است، با اینکه همه می دانیم او از بامداد تا شامگاه کار می کرد و کتاب های بسیار می خواند. آری، اما او از نوع دیگری کار می گریخته است، انسان ها می توانند خود را فریب دهند، یعنی تا سرحد مرگ به کاری بپردازند، تا از کاری که واقعاً باید انجام دهند اجتناب کنند.

( صفحه 104)

***

عنوان:نوجوانی ابدی و نبوغ خلاقانه (تفسیر روان شناختی کتاب شازده کوچولو)

نویسنده:ماری- لوئیز فون فرانتس

مترجم:تورج رضا بنی صدر

ناشر:نشر لیوسا

سال نشر:چاپ دوم -1394

شمارگان: 1100 نسخه

شماره صفحه: 344 ص.

موضوع:‏‫سنت اگزوپری، آنتوان دو، ‎۱۹۰۰‬ - ‎۱۹۴۲‬ م . شازده کوچولو-- نقد و تفسیر

قیمت: 220000 ریال